Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Nedir?
Bireyin yaşına ve gelişim düzeyine uygun olmayan dikkat sorunları, aşırı hareketlilik ve istekleri erteleyememe (dürtüsellik) ile kendini gösteren nörogelişimsel bir bozukluktur.
TDikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu her yaşta görülebilir. Okul çağı çocuklarında sıklığı biraz daha fazladır. Çeşitli bilimsel çalışmalarda okul çağı çocuklarında sıklığı % 5-7 arasında saptanmıştır. Erkek çocuklarda kızlardan yaklaşık 3 kat daha fazla görülmektedir.
DEHBde üç temel belirti grubu vardır: 1- Dikkat eksikliği 2- Aşırı Hareketlilik 3- Dürtüsellik.
Dikkat Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
1. Çoğu zaman dikkatini ayrıntılara veremez, okul ödevlerinde ya da diğer etkinliklerinde dikkatsizce hatalar yapar.
2. Çoğu zaman üzerine aldığı görevlerde ya da oynadığı etkinliklerde dikkati dağılır.
3. Doğrudan kendisine konuşulduğunda çoğu zaman dinlemiyormuş gibi görünür.
4. Çoğu zaman yönergeleri izlemez ve okul ödevlerini, ufak tefek işleri ya da işyerindeki görevlerini tamamlayamaz.
5. Çoğu zaman üzerine aldığı görevleri ve etkinlikleri düzenlemekte zorluk çeker.
6. Çoğu zaman sürekli zihinsel çabayı gerektiren görevlerden kaçınır, bunları sevmez ya da bunlarda yer almaya karşı isteksizdir.
7. Çoğu zaman üzerine aldığı görevler ya da etkinlikler için gerekli olan şeyleri kaybeder (ör: oyuncaklar, okul ödevleri, kalemler, kitaplar, araç gereçler vb.)
8. Çoğu zaman dikkati dış uyaranlarla kolaylıkla dağılır.
9. Günlük etkinliklerinde çoğu zaman unutkandır.
Hiperaktivite Belirtileri Nelerdir?
1. Çoğu zaman elleri ayakları kıpır kıpırdır ya da oturduğu yerde kıpırdanıp durur.
2. Çoğu zaman sınıfta ya da oturması beklenen diğer durumlarda oturduğu yerden kalkar.
3. Uygunsuz durumlarda koşuşturup durur.
4. Boş zaman geçirme etkinliklerine katılma ya da oyun oynama zorluğu vardır.
5. Çoğu zaman hareket halindedir.
6. Çoğu zaman çok konuşur.
Dürtüsellik Belirtileri Nelerdir?
1. Çoğu zaman sorulan soru tamamlanmadan önce cevabını yapıştırır.
2. Çoğu zaman sırasını bekleme güçlüğü vardır.
3. Çoğu zaman başkalarının sözünü keser ya da yaptıklarının arasına girer (ör: Başkalarının konuşmalarına ya da oyunlarına burnunu sokar.)
Tanı koymak için belirtilerin küçük yaşlardan itibaren var olması gerekir. Küçük yaşlardan itibaren DEHB belirtisi olmayan çocuk ve gençlerde sonradan gelişen DEHB belirtileri varsa öncelikle başka ruhsal ve fiziksel sorunlar ya da hastalıkların varlığı değerlendirilmelidir. Ayrıca belirtilerin birden fazla ortamda (ör: ev, okul, oyun ya da arkadaş ortamı vb.) görülmesi gerekir. Sadece bir ortamda görülen DEHB belirtilerinin varlığında o ortamın koşullarının çocuk üzerindeki olumsuz etkilerinin değerlendirilmesi gerekir.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu’nun Tedavisi
İlaç tedavileri
Ebeveyn, öğretmen eğitimleri
Çocuğa özel terapi ve eğitim programları
Ortamın düzenlenmesi
Tedavinin izlenmesi